İran’da reformistlerin zaferi

İlk turu 28 Haziran’da gerçekleştirilen İran’daki cumhurbaşkanlığı seçiminde sonuç değişmedi. Reformist kanadın adayı Mesud Pezeşkiyan, ilk turda aldığı yüzde 49.5’lik oy oranını geliştirerek yüzde 53.7 oyla cumhurbaşkanı oldu. Oyların yüzde 44’ünü alabilen muhafazakarların adayı ve eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Başkanı Said Celili ise kısa sürede seçimleri kaybettiğini kabul etti.

Son dönemde İran’da düşen seçimlere katılım oranı yüzde 40 ile ilk turda en düşük seviyesini görmüştü. İkinci turda ise katılım oranı yüzde 50 seviyesine ulaşarak ciddi bir artış gösterdi. Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Muhsin İslami, ülke genelinde ve yurt dışındaki temsilciliklerde toplam 30 milyon 530 bin 157 seçmenin sandığa gittiğini vurguladı. Pezeşkiyan’ın ilk turu önde bitirmesi reform yanlısı İranlıları cesaretlendirerek sandıklara gitmelerini sağladı.

İran’da 2009 yılında yapılan tartışmalı seçimin ardından Mir Huseyn Musevi ve Mehdi Kerrubi liderliğindeki reform yanlısı kitleler, aylarca protesto eylemleri gerçekleştirmişti. Şiddet olaylarının da yaşandığı sürecin ardından reformist ve muhafazakar kanat arasında ipler gerilirken katılım oranı da her seçimde düşmüştü. Son seçimden sonra ise taraflar itidalli açıklamalar yaptı. Pezeşkiyan, “Sevgili İran halkı, Elimi size uzatıyorum ve sizi bu yolda yalnız bırakmayacağıma şerefim üzerine yemin ediyorum” dedi. Said Celili ise yenilgiyi kabul ederek, “İran halkının iradesine saygı gösteriyorum” ifadelerini kullandı.

Aşırı muhafazakar cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından cumhurbaşkanı koltuğuna oturan Pezeşkiyan’ın öne çıkan vaadi, İran’ı uluslararası sistemle barıştırmak oldu. İkinci tur öncesi rakibiyle televizyon programına katılan Pezeşkiyan, ekonomik sorunların düzeltilmesi üzerinde durduktan sonra İran’da katılım oranının bu kadar düşük olmasının güvensizlik sorunu olduğuna dikkat çekti. Pezeşkiyan, İran’ın uluslararası sisteme açık olması ile ambargo ve kamplaşmalarla içine düştüğü siyasi yalnızlıktan çıkması için uluslararası güçlerle müzakerelere başlayacağı sözünü verdi.

Başkent Tahran’ın kuzeyindeki Cemaran Hüseyniyesi’nde kurulan sandıktan reformist Pezeşkiyan’ın açık ara birinci çıkması dikkat çekiyor. İran devriminin lideri ve İslam Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Ayetullah Humeyni’nin doğum yeri olan Cemaran köyünde bulunan Hüseyniye, Humeyni’nin devrim sonrası en önemli toplantılarını yaptığı mekan olarak biliniyor. Cemaran Hüseyniyesi son dönemde ise reformistlerin kalesi haline geldi.

Reformcu kanadın lideri Muhammed Hatemi, oyunu burada kullandı.